پروتز متحرک دندان یکی از روش‌های موثر و پرکاربرد در دندانپزشکی برای جایگزینی دندانهای از دست رفته است. یکی از عواملی که بر زیبایی صورت تاثیر زیادی دارد، دندان‌ها هستند. از دست دادن دندان‌ها می‌تواند به شدت بر زیبایی و اعتماد به نفس افراد تاثیر بگذارد. خوشبختانه با پیشرفت علم در حوزه دندانپزشکی، امروزه راهکارهای مختلفی برای جایگزینی دندانهای از دست رفته وجود دارد. یکی از این روش‌ها، استفاده از پروتزهای متحرک دندان است. در این مقاله بیشتر به بررسی جزئیات پروتز دندان متحرک و انواع آن می پردازیم.
منظور از پروتز متحرک دندان چیست؟
پروتز دندان راهکاری موثر برای جایگزینی دندانهای از دست رفته است که به دو نوع پروتز ثابت دندان و پروتز متحرک تقسیم می‌شود. در شرایطی که امکان استفاده از پروتز ثابت یا ایمپلنت وجود ندارد، دندانپزشک معمولاً پروتز متحرک را تجویز میکند. این نوع پروتز به دلیل قابلیت جابجایی و امکان برداشتن و گذاشتن مجدد، برای بسیاری از بیماران مناسب است.
نکته مهم دیگر این است که پروتز متحرک ممکن است به تدریج باعث تخریب و تحلیل تیغه استخوان فک شود، بنابراین باید هر 1 تا 2 سال یک بار بررسی و هر 5 تا 7 سال یک بار تعویض شود. استفاده از پروتزهای دندانی متحرک به عنوان یک روش موثر در بازسازی سیستم جویدن، هنوز هم طرفداران زیادی دارد و نه تنها در بین سالمندان، بلکه در میان جوانان نیز محبوب است.
انواع پروتز متحرک دندان
پروتزهای متحرک خود شامل انواع گوناگونی می شوند که در ادامه به بررسی هریک می پردازیم:
پروتز متحرک پارسیل
پروتزهای پارسیل پروتزهای متحرک دندانی هستند که برای بیمارانی که برخی از دندان های خود را از دست داده اند استفاده می شود. این نوع پروتز در بین عموم دندان تکه ای نامیده می شود که می تواند جنس آکریل داشته باشد که معمولا جنبه درمان موقتی دارد. جنس دیگر پارسیل می تواند کروم کبالت باشد که معمولا برای دندانهای انتهایی به کارمی روند چون بیشتر آنها از جنس فلز است و ظاهر زیبایی ندارد.
پروتز پارسیل روی دندان های طبیعی باقیمانده بیمار لنگر یا چسبانده می شود. آنها ممکن است یک چارچوب فلزی و گیره هایی داشته باشند که به دندان های شما متصل می شوند، یا می توانند اتصالات دیگری داشته باشند که ظاهر طبیعی تری دارند. اتصالات داخلی که روی دندانهای مجاور می‌چسبند برای اطمینان از اینکه پروتزهای پارسیل متحرک جابه‌جا نمی‌شوند یا نمی‌افتند هنگام استفاده از آنها بسیار مهم هستند.
پروتزهای پارسیل متحرک نه تنها در پر کردن شکاف های ایجاد شده توسط دندان های از دست رفته، بلکه در جلوگیری از خارج شدن دندان های طبیعی باقی مانده از موقعیت خود موثر هستند.
پروتز متحرک کامل دندان
به دندان مصنوعی های افراد پیر دست دندان می گویند و برای کسانی استفاده می شود که به طورکامل دندان ندارند. این نوع پروتز امروزه کمتر کاربرد دارد و ایمپلنت های دندانی جای آنها را گرفته است. این نوع پروتز خود شامل نوع معمولی و لثه نرم می باشد.
پروتزهای کامل برای جایگزینی تمام دندان های قوس فک بالا یا فک پایین بیمار استفاده می شود. پروتز کامل معمولی نوعی از پروتزهای متحرک دندان است که پس از بهبود کامل لثه بعد از کشیدن دندان در دهان قرار می گیرد. از آنجایی که بهبودی لثه ممکن است مدتی طول بکشد، پروتز کامل ممکن است توسط بیمار برای مدت معینی مورد استفاده قرار نگیرد و در این مدت ممکن است مجبور شود بدون دندان بماند.
با این حال، پروتزهای کامل فوری بلافاصله پس از کشیدن تمام دندان‌ها در دهان بیمار قرار داده می‌شوند و بیمار مجبور نیست بدون دندان بماند، اما با بهبودی، لثه ها و بافت ها کوچک می شوند و این باعث می شود که پروتزهای متحرک دندان لق شوند و پس از مدتی تنظیم مجدد لازم باشد.
اوردنچر (over denture)
این نوع پروتز نوعی پروتز دست دندان می باشد با این تفاوت که دندان روی دو یا چند پایه قرار می گیرد. این پروتز متحرک است ولی ازدست دندان راحت تر است و فرد کمتر احساس جسم خارجی در دهان می کند.
پروتزهای متحرک جزئی نایلونی
پروتز متحرک دندان با پروتزهای نایلونی هم برای از دست دادن جزئی و هم برای از دست دادن کامل دندان استفاده می شود و یکی از مدرن ترین روش های پروتز متحرک دندان در دندانپزشکی است. پروتزهای نایلونی دندان به لطف مواد نرم و انعطاف‌پذیری که از آنها ساخته شده‌اند، ظاهری طبیعی و احساس راحتی بیشتری نسبت به انواع قدیمی‌تر دارند.
برخلاف پروتزهای فلزی، پایه‌های پروتزهای نایلونی از همان جنس پروتز ساخته شده و رنگی یکدست دارند که باعث می‌شود کمتر به چشم بیایند. این پروتزها به دلیل مقاومت بالا در برابر لکه و بوی بد، نیاز به مراقبت کمتری دارند و می‌توان آنها را برای مدت طولانی استفاده کرد. ساخت پروتز نایلونی، فرآیندی دقیق و چند مرحله‌ای است که طی آن، قالب دقیقی از دندانهای بیمار گرفته می‌شود و سپس پروتز با استفاده از حرارت و فشار بالا ساخته می‌شود. با وجود تمام مزایای پروتزهای نایلونی، بهتر است هر چند وقت یکبار برای بررسی و تنظیم آنها به دندانپزشک مراجعه کنید.
مزایای پروتزهای نایلونی:
- فوق الاستیک (انعطاف پذیر)
- تناسب دقیق و تثبیت پایدار
- سبک بودن
- عدم جذب رطوبت
- یک رنگ ثابت
- نداشتن عناصر فلزی
- برای پروتز در تمام موارد بالینی توصیه می شود
مزایا و معایب پروتز متحرک دندان
همانطور که پیش‌تر گفتیم پروتز متحرک دندان، یکی از روش‌های رایج برای جایگزینی دندانهای از دست رفته است. این پروتزها به دلیل قابلیت جابه‌جایی و قیمت مناسب‌تر نسبت به برخی روش‌های دیگر، محبوبیت زیادی دارند. اما مانند هر درمان دیگری، پروتز متحرک نیز مزایا و معایبی دارد که ادامه به بررسی آنها میپردازیم.
مزایای پروتز متحرک
برای جایگذاری پروتز متحرک نیازی به عمل جراحی نیست.
روشی ساده و کم هزینه برای جایگزین نمودن دندان های از دست رفته است.
نصب پروتز های متحرک به دندان مجاور آسیب نمیرساند.
معایب پروتز متحرک
عموما بیشتر افراد به سختی و در طولانی مدت به این پروتزها عادت می کنند.
ممکن است این پروتز ها بر کیفیت کارکرد دهان هنگام تکلم و چشایی تاثیر بگذارد.
در صورت رعایت نادرست بهداشت دهان احتمال ابتلا به عفونت دهانی افزایش پیدا میکند.
با تحلیل رفتن استخوان و لثه ها، ممکن است پروتزهای متحرک شل شود و در دهان لق بزند.
قیمت پروتز متحرک دندان
هزینه پروتز دندان متحرک بسته به نوع پروتز و شرایط دهان و دندان شما و عوامل دیگری مانند عواملی مانند جنس مواد، هزینه لابراتوار، انتخاب بهترین دندانپزشک و موقعیت جغرافیایی مطب متفاوت است. برای آگاهی دقیق از هزینه‌ها، بهتر است به یک متخصص دهان و دندان مراجعه کنید تا با ویزیت و بررسی شرایط شما، نوع مناسب پروتز تعیین شود. پس از انتخاب پروتز، می‌توانید هزینه دقیق را از پزشک بپرسید.
جمع بندی بررسی پروتز متحرک دندان
پروتزهای متحرک دندان، راه‌حلی موثر برای بازگرداندن عملکرد و ظاهر طبیعی دندان‌ها در افرادی است که دندانهای خود را از دست داده‌اند. پیشرفت‌های اخیر در مواد و طراحی پروتزها باعث شده‌اند که این تجهیزات با دوام‌تر، راحت‌تر و از نظر ظاهری طبیعی‌تر شوند.
در نهایت توجه داشته باشید که با افزایش سن، دهان شما به طور طبیعی تغییر می کند، که می تواند بر تناسب دندان مصنوعی تأثیر بگذارد. برجستگی های استخوان و لثه شما می تواند عقب نشینی یا کوچک شود و در نتیجه دندان مصنوعی نامتناسب شود. پروتزهایی که دچار تغییر می شوند باید توسط دندانپزشک شما تنظیم شوند. دندان مصنوعی نامتناسب می تواند باعث مشکلات مختلفی از جمله زخم یا عفونت شود.
